BEİJİNG, 20 Ekim (Xinhua) — Çin’in Chang’e-5 göreviyle Dünya’ya getirilen Ay kayaları üzerinde yapılan bir analiz, örneklerin önceki Apollo ve Luna görevlerinde toplananlardan farklı olarak yeni bir Ay bazaltı olduğunu gösteriyor. Çin Bilimler Akademisi’ne bağlı Ulusal Astronomi Gözlemevi’nden (NAOC) araştırmacılar, 10 ila 500 mikron, yani bir kredi kartının kalınlığının dörtte biri büyüklüğündeki kaya parçalarını analiz ettiler ve temel özelliklerinin bazaltın özellikleriyle aynı olduğunu keşfettiler. Ancak Dünya’daki magnezyum ve demir bakımından zengin bazaltlardan farklı olarak Ay bazaltında magnezyum oranının düşük, demir oksit oranının ise yüksek olduğu belirlendi.
Analizin sonuçları Salı günü Nature dergisinde yayınlandı. “Bu, yeni bir tür bazalt olduğunu gösteriyor olabilir” diyen makalenin başyazarı olan NAOC araştırmacılarından Li Chunlai, yeni tespit edilen bazaltın daha önceki Ay görevlerinde toplanan örneklerden farklı olduğunu ve bunun Ay’daki volkanik faaliyetlerin daha iyi anlaşılmasını sağlayabileceğini sözlerine ekledi.
Li’ye göre, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği tarafından yıllar önce yürütülen Apollo ve Luna görevlerinde toplanan Ay örnekleri, Ay’ın tarihi ve evrimi konusunda fikir veriyor ancak örnekler Ay’ın ekvator kuşağında yer alan bir bölgeden alındığı için bu bölge Ay yüzeyinin en yaygın özelliklerini yansıtmıyor.
Öte yandan Çin’in Chang’e-5 görevi, tarihte ilk kez, Ay’ın “Fırtınalar Okyanusu” olarak adlandırılan, karanlık ve düz bir bölge olan orta enlem kuşağından alınan Ay toprağı sayesinde örnek çeşitliliği eksikliğinin giderilmesine yardımcı olacak. Bilim insanları, bu bölgenin muhtemelen Ay’daki en eski volkanik aktivitenin korunmuş kanıtlarına sahip olduğuna inanıyorlar.
“Söz konusu örneklerin Ay bilimi çalışmalarında çığır açacağını” söyleyen Li, yeni çalışmanın daha sonraki araştırmalara temel bilgiler sağlayacağını da vurguladı. Ay yüzeyinden ağırlıklı olarak kaya ve toprak olmak üzere bin 731 gram Ay örneği toplayan Chang’e-5 keşif aracı, 17 Aralık 2020’de Dünya’ya döndü. Çin Ulusal Uzay İdaresi, daha önce araştırma programları için başvuran 13 kuruma yaklaşık 17 gram örnek teslim etti.
