Devletin Örgütsel Durumu
Sekizinci Ulusal Halk Kongresi'nin Mart 1996'da yapılan dördüncü toplantısında Ulusal Ekonomik ve Sosyal Kalkınma için Dokuzuncu Bes Yıllık Plan ve 2010 Yılı için uzun vadeli hedefler Taslağı kabul edilmiştir. Bu Taslak, Çin'in gelecek 15 yıl içindeki ekonomik kalkınmasına ilişkin hedefleri ve yönlendirici ilkeleri belirtmektedir.
Devletin Örgütsel Durumu Çin'in devlet organları şöyledir:
Devlet erki organları - Ulusal Halk Kongresi ve yerel halk kongreleri:
Devletin Cumhurbaşkanı;
Devlet idari organları - Devlet Konseyi ve yerel halk yönetimleri; S Devlet aria askeri organi - Merkezi Askeri Komisyon;
Devlet adli organları - Yüksek Halk Mahkemesi, yerel halk mahkemeleri ve özel halk mahkemeleri;
Devlet denetim organları - Yüksek Halk Savcılığı, yerel halk savcılıkları ve özel halk savcılıkları.
Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı: Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaskanı Yardımcısı, UHK tarafından seçilir. Çin Halk Cumhuriyeti'nin seçme ve seçilme hakkına sahip 45 yaş ve üzerindeki vatandaşları, cumhurbaşkanı veya cumhurbaşkanı yardımcısı olarak seçilebilirler. Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, UHK veya Daimi Komitesi'nin kararlarına uygun olarak yasaları yürürlüğe koyar, Devlet Konseyi üyelerini atar ve görevden alır, kararnameleri yayınlar, Çin Halk Cumhuriyeti adina yabancı diplomatik temsilcileri kabul eder, yabancı ülkelere tam yetkili temsilci atar ve geri çağırır, yabancı devletlerle yapılan antlaşmaları ve önemli anlaşmaları onaylar ve iptal eder.
Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Cumhurbaşkanı'na yardım eder ve Cumhurbaşkanı tarafından kendisine verilen cumhurbaşkanlığı görevlerini ve yetkilerini ifa edebilir. şu andaki Cumhurbaşkanı Hu Jintao, Cumhurbaşkanı Yardımcısı da Zeng Qinghong'dur.
Çin Devlet Konseyi Merkezi
Devlet Konseyi Merkezi Halk Hükümeti olan Devlet Konseyi, en yüksek devlet idari organıdir. Devlet Konseyi, UHK ve Daimi Komitesi tarafindan kabul edilen yasaları ve kararları uygular. Devlet Konseyi, UHK ve Daimi Komitesi'ne karşı sorumludur ve çalışmaları konusunda onlara bilgi verir.
Devlet Konseyi, asağıdaki görevleri ve yetkileri ifa eder: Anayasa ve kanunlara uygun olarak idari önlemleri belirler, idari kuralları ve yönetmelikleri uygulamaya koyar, karar ve kararnameleri yayınlar; bakanlık ve komisyonlarla kendi yetkisi altındaki öteki kurumların çalışmalarını yönlendirir; bütün ülkede farklı düzeylerdeki yerel devlet idari organlarının çalışmalarını yönlendirir; ulusal ekonomik ve sosyal kalkınma planlarını ve devlet bütçesini hazırlar ve uygular; ekonomik çalışmalar, kentsel ve kırsal kalkınma, eğitim, bilim, kültür, sağlik, beden eğitimi ve aile planlaması alanlarındaki çalışmaları yönlendirir ve idare eder; vatandaşlık işleri, kamu güvenliği, adli idare ve denetimi yanısıra ulusal savunma organlarını yönlendirir ve idare eder; dış işlerini idare eder, yabancı ülkelerle antlaşmalar imzalar; yasaya uygun olarak idari yetkilileri atar, görevden alır ve eğitir, çalışmalarını değerlendirerek bunları ödüllendirir veya cezalandırır.
Devlet Konseyi, başbakan, başbakan yardımcıları, devlet konseyi üyeleri, çeşitli bakanlıkların ve komisyonların başkanları, genel denetçi ve genel sekreterden oluşur. Başbakan, Cumhurbaşkanı tarafından aday gösterilmesinden sonra UHK tarafından seçilir. Başbakan yardımcıları, devlet konseyi üyeleri, bakanlık ve komisyonların başkanları, genel denetçi ve genel sekreter, başbakan tarafından aday gösterilmelerinden sonra UHK tarafından seçilir.
Devlet Konseyi'nin genel ve icrai toplantıları (başbakan, başbakan yardımcıları, devlet konseyi üyeleri ve genel sekreter katılmaktadır) basbakan tarafından toplantıya çağrılır ve başbakanın başkanlığında yapılır. Devlet Konseyi çalışmalarına ilişkin önemli konular, icrai veya genel toplantılarda görüşülerek karara bağlanır. şu andaki başbakan Wen Jiabao'dur.
Çin Merkezi Askeri Komisyonu
Merkezi Askeri Komisyon Merkezi Askeri Komisyon, ülkenin ana askeri organıdır ve silahlı kuvvetlerinin komutanıdır. Çin Halk Cumhuriyeti'nin silahli kuvvetleri, Çin Halk Kurtuluş Ordusu, Çin Halk Silahlı Polis Gücü ve Milislerden oluşmaktadır. Halk Kurtuluş Ordusu'nun başlıca görevleri arasinda ulusal savunmayı güçlendirmek, yabancı saldırılara karşı koymak, anavatanı savunmak ve kalkındırmak bulunmaktadır. Silahlı Polis Gücü'nün başlıca görevleri ise sınırların korunması, koruma görevlerinin ifa edilmesi ve kamu güvenliğinin sürdürülmesidir. Milis gücü, normal üretim faaliyetlirini sürdüren kitlelerin silahlı gücüdür.
Merkezi Askeri Komisyon, bir başkan, başkan yardımcıları ve öteki üyelerden oluşmaktadır. Başkan, UHK tarafından seçilmektedir ve UHK ve Daimi Komitesi'ne karşı sorumludur. Baskan yardımcıları ve öteki üyeler ise başkan tarafından aday gösterildikten sonra UHK tarafından seçilmektedir.
Yerel Halk Kongreleri
Yerel Halk Kongreleri ve Yerel Halk Yönetimleri Halk kongreleri (ilçe düzeyinde ve üzerindeki daimi komiteleri dahil) ve halk yönetimleri, ülkenin mevcut idari bölünmesine uygun olarak oluşturulmaktadır. Farklı düzeylerdeki yerel halk kongreleri, devlet erkinin yerel organlarını oluşturmaktadır. Bunlar, Anayasa, yasalar ve idari kurallar ve yönetmeliklere kendi idari bölgelerinde uyulmasını ve uygulanmasını sağlarlar. Yasal olarak öngörülen yetki sınırları iÇinde yerel ekonomik ve kültürel gelişme ve kamu hizmetlerinin gelişmesine ilişkin kararlar alırlar ve yayınlarlar ve planları inceleyerek karara bağlarlar. Yerel halk kongreleri, ilgili düzeylerdeki yerel halk yönetimleri yöneticilerini seçerler ve bunları görevden alma yetkisine sahiptirler. Ilçe düzeyindeki ve üzerindeki halk kongreleri, kendi bölgeleri için ekonomik ve sosyal kalkınma planları ve bütçeleri ve bunların uygulanmasına ilişkin raporları incelerler ve onaylarlar. Kendi daimi komitelerinin aldığı uygun olmayan kararlarda değişiklik yapmak veya iptal etme yetkisine sahiptirler. Ilgili düzeydeki halk mahkemeleri başkanları ve halk savcılıkları başsavcılıkları seçerler ve bunları görevden alabilirler. Eyaletlerin, özerk bölgelerin ve doğrudan Merkezi Hükümetin idaresi altında bulunan belediyelerin halk kongreleri, Anayasa, yasalar ve idari kural ve yönetmeliklere aykırı olmaması koşulu ile yerel yasaları kabul edebilirler. Yerel halk yönetimleri, devlet erki yerel organlarının idare organlarını ve farklı düzeylerde devlet idaresinin yerel organlarını oluşturmaktadırlar. Devlet Konseyi'nin idaresinde kendi yetki alanlari iÇindeki bütün idari işleri yürüten yerel halk yönetimleri, ilgili düzeylerdeki halk kongreleri ve bunların daimi komiteleri ile bir üst düzeydeki devlet idari organlarına karşı sorumludur ve çalışmaları konusunda bunlara bilgi verir.
Çin Halk Mahkemeleri
Halk mahkemeleri, Yüksek Halk Mahkemesi, yerel halk mahkemeleri ve askeri mahkemeler gibi özel halk mahkemelerinden oluşan devletin adli organlarıdır.
Yüksek Halk Mahkemesi, adli işlerin yerel halk mahkemeleri, askeri mahkemeler ve farklı düzeylerdeki öteki özel halk mahkemeleri tarafından idare edilmesini denetleyen en yüksek devlet adli organıdır. UHK ve Daimi Komitesi'ne karşı sorumludur.
Yerel halk mahkemeleri, bütün eyaletlerde, özerk bölgelerde ve doğrudan Merkezi Hükümetin idaresi altında bulunan belediyelerde kurulu olan yüksek halk mahkemeleridir. Orta düzeydeki halk mahkemeleri, genellikle vilayetlerde ve idari kurumlara sahip özerk vilayetlerde, doğrudan Merkezi Hükümetin idaresi alıtında bulunan belediyelerde ve eyaletler veya özerk bölgelerin yetki alanı iÇindeki büyük kentlerde bulunmaktadır. Alt düzeydeki halk mahkemeleri ise ilçelerde, kentlerde, özerk ilçelerde ve belediye ilçelerinde kurulmuştur. Her düzeydeki halk mahkemeleri, bunları kurmuş olan devlet erki organlarına karşı sorumludur. Daha yüksek düzeydeki halk mahkemeleri, adli işlerin daha alt düzeydeki mahkemeler tarafından idare edilmesini denetler. Devlet sırları, mahremiyete tecavüz ve çocuklar tarafından işlenen suçlar dışında halk mahkemelerinde görülen bütün davalar, kamuya açıktır. Sanık, kendisi, kendi seçtiği bir avukat, yakın akrabaları veya vasisi aracılığı ile savunma yapma hakkına sahiptir.
Çin Halk Savcılıkları
Çin'deki Halk Savcılıkları Halk savcılıkları, hukuki denetimden sorumlu devlet organlarıdır. Bunların teşkilatlanmaları, halk mahkemelerinin teskilatlanmasina uygundur.
Halk savcılıkları görevlerini, denetim yetkilerini kullanarak yaparlar. Denetim yetkileri, vatan hainliği, ülkeyi bölme girişimleri ve öteki ciddi suçları; kamu güvenliği organları tarafından yapılan soruşturmalardan sonra dosyaların incelenmesi ve bir zanlının tutuklanmasının gerekip gerekmediği ve bir dosya konusunda takibat yapılmasının gerekip gerekmediği konusunda karar verilmesi; ceza davalarında kamu davasının açılması ve desteklenmesi; ve kamu güvenliği organları, halk mahkemeleri, tevkifhanelerin ve çalışma yoluyla ıslah kurumlarının faaliyetlerinin mesruluğunun denetlenmesini kapsamaktadır. Halk savcılıkları yanısıra halk mahkemeleri, kendi yetkilerini herhangi bir idari organ, halk örgütü veya kişinin etkisinden bağımsız olarak yasaya göre ifa etmektedirler. Bütün vatandaşlar, yasa önünde eşittir