Tarımsal Gelişme ve Mevcut Durum

Çin, geçmişten bu yana bir tarım ülkesi olmuştur. Ancak tarımda eski zamanlardan bu yana önemli ilerlemeler kaydedilmiş olmasına karşın feodal tarım sistemi nedeniyle uzun süre engellenen tarımsal üretim, büyük ölçüde geri kalmıştır. 1950 ve 1953 yılları arasında Çin hükümeti kırsal alanlarda kapsamlı bir toprak reformu gerçekleştirmiştir. Az toprağı olan veya hiç toprağı olmayan köylülere kendilerine ait toprak verilerek köylüler arasında üretim sevki yaratılmıştır. 1958'de kırsal alanlarda halk komün sistemi uygulanmıştır. Düşük verimliliğe sahip dağınık yaşayan çiftçiler, hükümet idaresi ve ekonomik yönetimi birleştiren bir kırsal teşkilat sistemine dahil edilmiştir. Bu kollektif düzenleme ile toprak ve öteki üretim araçları idare edilmiş, üretim ve işgücü organize edilmiş ve işgücü ürünleri birleştirilmiş bir şekilde dağıtılmıştır. Bu uygulama, üretim güçleri ve çiftçilerin doğal afetlere karşı koyma kabiliyetinin artırıması, zenginler ve yoksullar arasındaki kutuplaşmanın ortadan kaldırılması ve tarımsal kalkınmanın hızlandırılmasını amaçlıyordu. Bu politika, uygulamada tamamen başarılı olamamasına karşın tarımsal üretimde yine de bazı başarılar elde ettik. İlk olarak, ulusal ekonominin sanayileşmesi iÇin büyük bir birikim sağlamıştır. Bu birikimin tahmini tutan, 1952 ile 1978 arasında 800 milyar yuandı. İkinci olarak, tarımın kendisi önemli bir gelişme kaydetmiştir, 1952-1978 arasındaki dönemde toplam tarımsal üretim değeri, sabit fiyatlarla yüzde 99.8, tahıl üretimi de yüzde 85.9 artmıştır, üçüncü olarak, tarımsal altyapı inşaası büyük bir gelişme kaydetmiştir. 1978 yılına kadar toplam 81,000 büyük, orta ve küçük su deposu tamamlanarak sulanan tarım alanı 1952'ye göre 2.25 kat artırılmıştır. Buna ilave olarak su basma tehlikesi ile karşı karşıya bulunan tarım alanlarının yüzde 76.6'si, alkalik toprakların yüzde 57'si ve toprak erozyonuna maruz kalan alanların yüzde 33'ü kontrol altına alınmıştır. Dördüncü olarak, tarımsal donanım ve teknoloji düzeyi büyük ölçüde yükselmiştir. 1952'den 1978'e kadar toplam tarımsal makine gücü 652 kat, traktörle sürülen alanlar 299 kat ve kullanılan suni gübre 113 kat artmıştır. Komünlerin aşırı merkeziyetçi yönetimi ve işgücü düzenlemesi yanısıra dağıtımdakı eşitlik ilkesi nedeniyle köylüler, üretime büyük bir şevkle katılmamışlardır. Bu nedenle tarımın gelişmesi yavaşlamış, bu da ulusal ekonominin gelişmesini ciddi bir şekilde engellemiştir. 1978 sonlarından itibaren Çin hükümeti tarım politikalarında reform yapmaya ve kırsal ekonomik sistemi yeniden düzenlemeye başlamıştır. Tarımsal üretimin artırılması iÇin yeni ilkelere dayalı bir dizi politika uygulamaya konulmuştur. Bu kırsal politikaların en önemlileri, aile sözleşme sorumluluk sistemi ve merkeziyetçilik ve ademi merkeziyetçiliği birleştiren iki katmanlı yönetim sistemidir. Eski sistemde toprağın kollektif mülkiyeti eski üretim ekibine ait olurken, bir aile veya bir birey olan yüklenici, toprağın veya kollektif mülkiyete tabi bir işletmenin bir kısmını kullanma hakkına sahiptir. Bunun karşılığında, toprağı eken kişiler, sözleşme şartları uyarınca devlete tarım vergisi, kollektif işletmeye de ortak birikim şeklinde tahıl vermektedirler. Bütün ilave üretim yüklenicilerde kalmaktadır. Kollektif sahip olunan işletmeden elde edilen gelir de yine sözleşme şartlarına göre yüklenici ve kollektif işletme arasında paylaşılmaktadır. Bu sistemin uygulamaya konulduğu dönemde halk komün sistemi, aşamalı olarak ekonomik örgütlerden devlet erkinin ayrı örgütleri şekline dönüştürülmüştür. Eski komünlerin yerel işletmelerin yönetimi ve işletilmesine ilişkin idari görevlerinin ifasından sorumlu kasaba yönetimleri ve ayrı ekonomik organlar oluşturulmuştur.
Tarım reformu, kırsal ekonomik ve sosyal yapıları önemli ölçüde etkileyerek ekonomik faaliyetler üzerindeki kısıtlamaları kaldırmış, 106 çiftçileri tek bir işe, yani çiftçiliğe bağlı kılan yapay kısıtlamalardan kurtarmış ve her türlü üretim faaliyeti konusundaki sevklerini artırmıştır. Bu şekilde kırsal bölgelerin dönüşümü tamamlanarak bir çok önemli başarı elde edilmiştir. 1) Kırsal ekonomi giderek sanayileşmektedir. Tarım dışı faaliyetlere geçen kırsal işgücünün oranı, 1978'deki yüzde 7.l'den 1995'te yüzde 28.2'ye çıkmıştır. 1978 yılında 38.53 milyar yuan olan kasaba işletmelerinin toplam sinai üretim değeri, 1995'te 5,125.92 milyar yuana ulaşarak kasaba işletmelerini kırsal ekonominin direği haline getirmiştir. 2) Malzeme temini giderek yeterli hale gelmiştir. Tahıl, pamuk, yemeklik yağ, şeker, et, yumurta, süt, sebze ve balık gibi önemli tarımsal üretimlere ilişkin arz ve talep dengesi gerçekleştirilmiş, bir çok durumda da aşılmıştır. Geçim amacıyla yapılan tarım yerini ticari üretime bırakmıştır. Şu anda, tarım sektörü ürünlerinin yüzde 60'ından fazlası, satış amacıyla üretilmektedir ve bir çok ürün yabancı pazarlara ihraç edilmektedir. 3) Tarımsal ekonominin yapısında büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Tahıl, 1978 yılında Çin'in gayri safi tarımsal üretim değerinin yüzde 80'ini sağlarken bu rakam, 1995'te yüzde 58.43'e düşmüş, ormancılığın payı yüzde 3.44'ten yüzde 3.49'a, hayvancılığın payı yüzde 14.98'den yüzde 29.71'e ve balıkçılığın payı da yüzde l .58'den yüzde 8.37'ye çıkmıştır. Çin bugün yüksek rekolte, yüksek kalite ve yüksek verimliliğin damgasını vurduğu yeni bir tarım aşamasına girmekte ve sadece üretimin artırılması üzerinde odaklaşan eski stratejiyi terk etmektedir. 4) Tarımdaki maddi ve teknik koşullar büyük ölçüde iyileşmiştir. 1995'te Çin'in toplam tarımsal makine gücü 1978'e göre 3.1 kat artarak 360 milyon kw'ye, büyük ve orta büyüklükteki traktörlerin sayısı 1978'e göre yüzde 20 artarak 670,000'e, küçük traktörlerin sayısı da 6 kat artarak 8,646,000'e ulaşmıştır. Suni gübre tüketimi, 4.1 kat artarak 35.937 milyon ton, kırsal elektrik üretimi de 6.5 kat artarak 165.57 milyar kwh olmuştur. Tarımsal teknolojilerin yaygınlaştırılması merkezleri, veteriner istasyonları, tohum kontrol istasyonları ve tarım makinelerinin temini ve onarımı için kurulan istasyonlardan oluşan tarımsal hizmetlerden bütün ülkede yararlanılmaktadır. Çin'in tarım sektörü, ülkenin l.2 milyarlık nüfusunun temel gereksinimlerini büyük ölçüde karşılayarak dünyadaki ekilebilir alanların sadece yüzde yedisi üzerinde dünya nüfusunun yüzde 22'sini beslemektedir. Ancak, bu büyük başarıya karşın tarımsal üretim düşüktür; birim alan başına rekolte, işgücü verimliliği ve kişi başına düşen tarım ürünü, hala dünyadaki ileri düzeylerin oldukça altındadır. Bu nedenle, tarımsal üretimin, özellikle tahil üretiminin artırılmasına yönelik ortak çabalar, hala ekonomik kalkınma iÇin temel bir şart oluşturmaktadır. Dokuzuncu Beş Yıllık Plan döneminde (1996-2000) Çin tarımının başlıca hedefleri şöyledir: tahıl, pamuk ve nebati bitkiler gibi temel tarımsal ürünlerinde istikrarlı bir artışın sağlanması, tahil üretiminin 2000 yılına kadar 490 milyar - 500 milyar kilograma çıkarılması; sinai ve tarımsal ürünler arasındaki fiyat farkını azaltarak çiftçilerin gelirinde hızlı bir artış sağlanması ve işçiler ve köylüler ve kentsel ve kırsal alanlar arasındaki gelir farklılıklarını azaltarak rahat bir yasama kavuşturulmaları. Bu amaçla, Çin hükümeti aşağıdaki politikaları ve önlemleri uygulamaya koymuştur: 1) Temel kırsal politikalar istikrara kavuşturulmalıdır. Sözleşmeli aile sorumluluk sistemi ve merkeziyetçilikle ademi merkeziyetçiliği birleştiren iki katmanlı yönetim sisteminin mü-kemmelleştirilmesine dayalı olarak toprak kullanım hakkının devri teşvik edilmelidir. Koşulların uygun verdiği yerlerde arazinin büyük çaplı yönetimi gerçekleştirilebilir. 2) Tarımsal girdiler artırılacaktır. Çeşitli düzeylerdeki merkezi ve yerel yönetimler, tarıma ilişkin sabit kıymet yatırımı, bütçe fonları ve kredilerin oranını aşamalı olarak yükselteceklerdir. Çiftçiler, kırsal kollektif işletmeler ve kasaba işletmeleri, tarımsal üretim girdilerini ve işgücü birikimini artırmaları iÇin teşvik edilmektedirler. 3) Yasa uyarınca ekilebilir alanlar korunacaktır. Tarıma elverişli boş araziler ıslah edilecek ve çoklu ekim endeksi artırılarak ekilen alanların uzun vadedeki istikrarı sağlanacaktır. 4) Doğal afetlere karşı koyma kabiliyetinin geliştirilmesi iÇin su koruma tesisleri ve tarımsal altyapı inşası güçlendirilecektir. 5) Orta ve düşük verimli araziler dönüştürülerek istikrarlı ticari tahıl temelleri oluşturulacaktır. Başlıca tahıl ve pamuk üreticisi bölgeler, ekonomik gelişmelerinin sağlanması iÇin sürekli olarak destekleneceklerdir. 6) Tarımsal alanda kullanılan ürün üreten sanayilerin, özellikle suni gübre sanayinin gelişimi hızlandırılacak, tarımsal üretim araçlarının temini artırılacak ve tarımsal makineleşme ve modernleşme düzeyi iyileştirilecektir. 7) "Tarımın bilim ve teknolojiye dayalı olarak geliştirilmesi" stratejisi, kapsamlı olarak uygulanacak ve tarım alanında daha fazla sayıda bilim ve teknoloji personeli eğitilecektir. İleri ve uygun teknolojiler teşvik edilecektir. Kaliteli bitki cinslerinin yetiştirilmesi, ülkeye getirilmesi, işlenmesi, satılması ve teşvik edilmesi sistemi tamamlanacaktır. Bütün mevcut pirinç, buğday, mısır ve pamuk türleri, 2000 yılına kadar kaliteli türlerle değiştirilecektir.

Tahıl Ekimi

Çin'in tahil üretimi tahıl ve ticari mahsul olarak ikiye ayrılabilir. Çin'de ekilen tahıllar arasında pirinç, buğday, mısır, soya fasulyesi ve çeşitli yumrulu bitkiler bulunmaktadır. Çeltik pirinci, başlıca tahıl mahsûlüdür ve Çin'in toplam tahıl üretiminin yüzde 39.7'sini oluşturmaktadır. Çin'in güneyindeki Yangtze Nehri vadisinde ve Yunnan-Guizhou Platosunda üretilmektedir. Buğday, toplam tahıl üretiminin yüzde 21.9'unu oluşturmaktadır. Bütün Çin'de, özellikle Henan, Shandong, Anhui, Hebei, Shanxi, Shaanxi, Jiangsu, Hubei ve Sichuan eyaletlerinde üretilmektedir. Toplam tahıl üretiminin yüzde 24'ünü oluşturan mısırın başlıca üretim bölgeleri ise ülkenin kuzeydoğu, kuzey ve güneybatı kesimleridir. Soya fasulyesi, kuzeydoğu ve Huanghuai ovalarında yetiştirilmektedir. Tatlı patates, İnci Nehri Vadisi ve Sichuan Havzasında, Yangtze Nehrinin orta ve aşağı kesimlerinde ve Sarı Nehrin aşağı kesimlerinde ekilmektedir.

Ticari mahsuller arasında ise pamuk, fıstık, kolza, susam, şeker kamışı, çay, tütün, ipekböceği kozaları ve meyve bulunmaktadır. Pamuk büyük ölçüde Sarı Nehir boyunca, Yangtze Nehrinin orta ve aşağı kesimlerinde ve Xinjiang'daki Manas Nehri Vadisinde ekilmektedir. Fıstık, Shandong, Guangdong, Guanxi ve Liaoning'de yetiştirilmektedir. Kolza, Yangtze Nehrinin orta ve aşağı kesimlerinde ve SichuanHavzasında yetiştirilen bir üründür. Şeker kamışı ise güney Çin'de ekilmektedir. Başlıca pancar üretim bölgeleri ise Heilongjiang, Jilin ve İç Moğolistan'dır.

1995'te Çin'in tahıl üretimi 1949'a göre yüzde 310, 1978'e göre de yüzde 53.1 oranında artarak 466.62 milyon tona ulaşmıştır. 1949'a göre yüzde 970, 1978'e göre yüzde 120 artan pamuk üretimi ise 4.768 milyon ton olmuştur. Yağlı tohum üretimi ise 1949'a göre yüzde 780, 1978'e göre yüzde 330 artarak 1995 yılında 22.503 milyon tona ulaşmıştır. Jüt ve mavimsi itboğan, şeker, çay, tütün, ipekböceği kozası ve meyve üretimi de önemli ölçüde artmıştır.

Hayvancılık

Çin, hayvancılığın gelişimine elverişli zengin doğal kaynaklara sahiptir. Doğuda Büyük Hinggan Dağlarının eteğinden başlayarak îç Moğolistan üzerinden güneybatı yönünde Qinghai, Xinjiang ve Tibat Platosuna kadar uzanan kullanılabilir otlakların toplam alanı 313.33 milyon hektardır.
Çin'de domuzlar, koyunlar, atlar, eşekler, katırlar, develer, tavşanlar, tavuklar, ördekler ve kazlar dahil olmak üzere 400'ün üzerinde hayvan türü bulunmaktadır. Büyükbaş hayvanların yüzde 80'inden fazlası sığırlardan (besi/çekme iÇin kullanılan sığır, manda, yak ve süt inekleri) oluşmaktadır. Besi/çekme sığırları özellikle kuzey Çin'de tarım işlerinde kullanılmakta ve eti iÇin yetiştirilmektedir. Mandalar Yangtze Nehrinin güneyindeki bölgelerde çekme hayvanları olarak kullanılmaktadır. Bunlar, çeltik tarlalarındaki çalışma iÇin çok uygundur. Süt inekleri, çoğunlukla banliyölerdeki süt ürünleri çiftlikleri ile sanayi ve maden bölgelerinde yetiştirilmektedir. "Platonun gemileri" olarak bilinen yaklar, Qinghai-Tibet Platosunda, atlar ise daha çok Heilongjiang, Jilin, İç Moğolistan ve Xinjiang'da yetiştirilmektedir. "Çölün gemileri" olarak bilinen develerin yetiştirildiği bölge ise Çin'in kuzeybatı ve kuzey kesimlerindeki çöllerdir. Çin'deki küçük evcil hayvanlar arasında domuz, koyun ve keçi bulunmaktadır. Domuz, genellikle tarımsal alanlarda, koyun ve keçi ise kırlarda yetiştirilmektedir. Tavuk, kaz ve ördek, Çin çiftliklerinde yetiştirilen kümes hayvanların başlıca türleridir ve en yaygın olarak yetiştirilen tür tavuktur. Bugün bütün ülkede bir çok büyük ölçekli tavuk ve domuz çiftliği bulunmaktadır. Makineleşmiş çiftlik hayvanı üretim faaliyetlerindeki hızlı gelişmeye karşın kırsal kesimde giderek artan sayıda aile domuz ve tavuk yetiştirmektedir.
Kümes hayvanları ve öteki çiftlik hayvanları yanısıra bunların yan ürünlerinin üretimi 1979'dan bu yana sürekli olarak artmaktadır. 1995 sonunda Çin'de 158.62 milyon büyükbaş hayvan (1978'e göre yüzde 68.9 artış), 441.69 milyon domuz (1978'e göre yüzde 46.6 artış), ve 276.86 milyon koyun ve keçi (1978'e göre yüzde 62.9 artış) bulunmaktaydı. Toplam et üretimi, 1978'deki 8.563 milyon tondan 1995'te 42.653 milyon tona çıkarak hemen hemen beş kat artış göstermiştir. Süt ve yumurta üretimi, 1980'lerin başından itibaren sırası ile beş ve altı kat artmıştır.

Su ürünleri

Çin, su kaynakları açısından zengin 2.6 milyon hektar kıyı alanı ve 17.47 milyon hektar iç tatlı su alanlarına sahiptir. Bohai Denizi, Sarı Deniz, Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi'nin kıyı alanlarında balık, karides, kabuklu deniz canlıları, yosun ve deniz algı dahil olmak üzere en az l ,500 deniz ürünü türü yaşamaktadır. Bunlar arasında Çin'in "dört meşhur deniz ürünü" olan büyük ve küçük sarı iskine, yilan balığı ve mürekkepbalığı bulunmaktadır. Çin'in Yangtze Nehri, Sarı Nehir, Heilong Nehri, İnci Nehri ve Dongting, Poyang ve Taihu gölleri gibi iç tatlı su nehirleri, gölleri ve rezervuarları da büyük miktarda kara sazan, çimen sazanı, gümüş sazan ve adi sazan dahil olmak üzere su ürünleri açısından zengindir.
Çin'in su ürünleri üretimi, 1984'ten bu yana her yıl bir milyon tondan fazla artmıştır. 1995'te su ürünleri üretimi 1978'deki üretime göre 5.4 kat artarak 25.17 milyon tona ulaşmıştır. Çin, geçmişte balıkçılığa önem verirken kültür balıkçılığı üretimi toplam üretimin sadece yüzde 26'sını oluşturmuştur. Ancak bugün kültür balıkçılığı üretiminin payı, yüzde 50'nin üzerine çıkmıştır. Su ürünlerine kabuklu canlılar ve yosundan sonra karides, yılan balığı, tarak, yumuşak kabuklu kaplumbağa ve pavurya katılmıştır.
Çin'in deniz balıkçılığı sanayii, üretimde artışı doğal kaynakların sürekli olarak yenilenmesi ile birleştiren bir politikayı sebatli bir şekilde uygulamıştır. Bu politika, kıyı balıkçılığı kotaları, mevsim balıkçılığı ve yakalanan yavru balık oranı kısıtlamaları ile gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda derin su balıkçılığı daha fazla geliştirilmiştir. Bugün, Çin, bütün dünyada 20'yi aşkın ülkede ve bölgede faaliyet gösteren 20 derin deniz balıkçılık şirketi ve 60'ın üzerinde Çin sermayeli işletme ve ortak girişime sahiptir.

Kasaba ve Köy İsletmeleri

Çin'deki kırsal kasaba ve köy işletmeleri, 1979 yılından bu yana gelişerek bugün ulusal ekonominin önemli bir parçası ve ayrıca kırsal ekonominin temeli haline gelmişlerdir. 1995'te toplam 128.62 milyon kişiyi istihdam eden 22.027 milyon kasaba ve köy işletmesi bulunmaktaydı. Bu işletmelerin toplam üretim değeri, 6,891.5 milyar yuana ulaşırken sinai üretim değerleri ülke toplamının yüzde 40'ından fazlasını oluşturmuştur. 1985'te hükümet, verimlilik düzeyinin artırılması iÇin kırsal bölgelere uygun gelişmiş teknoloji geliştirilmesini amaçlayan "Kıvılcım Programı"nı uygulamayı kararlaştırmıştır. "Kıvılcım Programı"nın uygulamaya konulmasından bu yana tarım teknolojisi düzeyinin yükseltilmesi, kasaba ve köy işletmelerinin geliştirilmesi, bir bilim ve teknoloji hizmet ağı oluşturulması ve personel eğitimi alanlarında somut sonuçlar elde edilmiştir.
Kasaba ve köy işletmeleri arasında kollektif olarak idare edilen işletmeler, çiftçilerin kurduğu ortaklıklar tarafından idare edilen işletmeler, kişilere ait işletmeler ve Çin-yabancı ortak girişimleri bulunmaktadır. Bunların en yaygın olanı kasaba ve köy kollektifleri tarafından yönetilen işletmelerdir. Bunlar, eski kırsal el sanatları ve çiftlik ürünleri ve yan ürün işleme sanayileri temeli üzerinde sürekli olarak gelişmektedir. Kasaba ve köy işletmeleri, sanayi, tarım, ulaştırma ve haberleşme yanısıra inşaat, ticaret ve yiyecek içecek alanlarında faaliyet göstermektedir. Bunlar, tarımda ihtiyaç duyulan ürünlerden günlük zaruri ihtiyaçlar, gıda, yan ürünler ve hafif sanayi malzemelerine kadar çok çeşitli ürünler üretmektedir. Bu ürünlerin bir çoğu, uluslararası pazarlarda satılmaktadır ve 1995'te 440 milyar yuanın üzerinde gelir sağlamışlardır. Kasaba ve köy işletmelerinin gelişimi, sadece tarımda modernleşme ve ulusal sanayileşmeye katkıda bulunmakla kalmamış, aynı zamanda kırsal ekonomik yapı ile ulusal ekonomik yapıda köklü değişikliklerin gerçeklestirilmesini de teşvik etmiştir. Kasaba işletmeleri tarafından elde edilen karlar, çiftçilerin gelirlerini artırmış ve kırsal kamu inşaat fonlarının önemli bir kaynağını oluşturmuştur. Ayrıca, bunların gelişmesi, fazla kırsal işgücü iÇin istihdam yaratarak Çin'in kırsal sanayileşmesi açısından yeni bir kanal açmıştır. Şu anda, Çin hükümeti ülkenin doğu ve batı kesimlerinde kasaba ve köy işletmeleri arasında işbirliğini teşvik etmektedir. Çin'in orta ve batı kesimlerindeki kasaba ve köy işletmelerinin gelişiminin hızlandırılması ve Çin'in doğu kıyısı ile orta ve batı kesimlerindeki kırsal ekonomiler arasındaki farkun azaltılması iÇin 100'den fazla "batı ve doğudaki kasaba ve köy işletmeleri işbirliği pilot bölgesi" oluşturulmuştur.