Ulaştırma
Posta ve Haberleşmenin Gelişimi Demiryolları, karayolları, denizyolları, havayolları ve boru hatları yanısıra posta ve haberleşme tesislerini kapsayan kapsamlı bir ulaştırma sistemi ve ülkenin her köşesine ulaşan posta ve haberleşme şebekesi ilk aşamasını tamamlamıştır. 1995'te Çin'de 2.469 milyon km ulaştırma hattı bulunuyordu. Bu rakam, 1949'a göre 13.2 kat, 1978'e göre de iki kat artışı temsil etmektedir. Ana kıyı limanlarında 394 adet 10,000 ton sınıfı palamar yeri dahil olmak üzere l ,519 palamar yeri bulunuyordu. Karayolları ve su yolları ile gönderilen yükün, gönderilen toplam yük iÇindeki oranı 1980'de yüzde 48.4 iken 1995'te yüzde 61.9'a yükselmiştir. Karayolları veya sivil havayolları ile seyahat eden yolcuların, toplam yolcu sayısı iÇindeki payı da 1980'de yüzde 33.7 iken 1995'te yüzde 59.2'ye çıkmıştır.
Demiryolları
1949'da Kurtuluş gerçekleştiğinde sadece 11,000 kilometresi kullanılabilen 21,800 kilometre demiryolu hattı bulunuyordu. Bunlar büyük ölçüde doğudaki kıyı bölgeleri ile kuzey ve kuzeydoğu bölgelerindeydi. 1950'lerin başında Çin hükümeti, demiryollarının onarılmasını ulusal ekonominin canlandırılması iÇin en önemli görevlerden biri olarak belirledi. İki yıl iÇinde tahrip olan bütün demiryolları yeniden hizmete sokuldu. Bunun başarılmasından sonra Çin, özellikle güneybatı ve kuzeybatı bölgelerinde yeni demiryollarının yapımını başlattı. Güneybatı Çin'de şu anda Chengdu-Chongqing, Heng-yang-Pingxiang, Baoji-Chengdu, Guiyang-Liuzhou, Chongqing-Gu-iyang, Guiyang-Kunming, Chengdu-Kunming, Zhuzhou-Guiyang ve Xiangfan-Chongqing demiryolu hatları hizmet vermektedir. Kuzeybatıda ise Lanzhou-Xining, Lanzhou-Urumqi ve Baotou-Lanzhou hatları bulunmaktadır. Kuzey, orta-güney ve kuzeydoğu Çin'de de yeni hatlar inşa edilmiştir. Bunların en önemlileri Beijing-Tongliao ve Taiyuan-Jiaozou hatlarıdır. Yapımı 1995 yılında tamamlanan Beijing-Kowloon Demiryolu, 2,536 kilometre toplam uzunluğu ile kuzeyden güneye uzanmaktadır. Çin tarihindeki en büyük ölçek ve yatırıma sahip en uzun ana demiryolu olan Beijing-Kovvloon Demiryolu, Beijing Batı Demiryolu İstasyonundan - Çin'deki en büyük modern yolcu istasyonu - başlamaktadır ve Ocak 1996'da açılmıştır. Çin ayrıca çift raylı ve elektriklendirilmiş hatların artırılması iÇin çaba harcamış ve bunun sonucunda elektriklendirilmiş Baoji-Chengdu, Baoji-Zhongwei ve Da-tong-Qinhuangdao demiryolları, çift rayli Lanzhou-Urumqi ve Hangz-hou-Zhuzhou demiryolları ve yarı ekspres Guangzhou-Shenzhen Demiryolu inşa edilmiştir. Burada Lanzhou-Urumqi Demiryolu hattında çift ray yapımının tamamlanmasının Avrasya Kara Köprüsü üzerinde taşımayı kolaylaştırdığının belirtilmesi de yararlı olacaktır. 1995'te 9,700 km elektriklendirilmiş hat ve 16,900 km çift raylı hat olmak üzere toplam 54,600 km demiryolu hattı bulunuyordu. 1995 yılında demiryolu ile taşınan yük miktarı 1980'e göre yüzde 49 artarak 1.659 milyar ton, yolcu sayısı da yüzde 11.4 artışla l.027 milyar olmuştur.
Demiryolu üzerindeki baskının hafifletilmesi iÇin Çin, Dokuzuncu Beş Yıllık Plan döneminde 10,000 kilometrelik yeni demiryolu döşeyecektir. 2000 yılına kadar yüzde 34'ü çift raylı, yüzde 27'si de elektriklendirilmiş hatlardan oluşan toplam 68,000 km demiryolu ulaşıma açılacaktır.
Su Yolu ile Tasima
Çin, 18,000 kilometrenin üzerinde kiyiya ve çesitli büyüklüklerde 220,000 km nehire sahiptir. Bunlar, iç nehir ve deniz tasimaciligi iÇin uygun kosullar saglamaktadir. 1995'te su yollari ile tasinan yük ve yolcu sayisi 1978'deki rakamlara göre sirasi ile 2.6 kat ve yüzde 3.8 artarak 1.13 milyar tona ve 240 milyon kisiye ulasmistir.
Çin'de ulasima uygun baslica su yollari arasinda Yangtze, Zhuji-ang (Ince Nehri), Heilong, Huaihe, Qiantang, Minjiang ve Huangpu nehirleri ve Beijing ile Hangzhou arasindaki Büyük Kanal bulunmaktadir. 1995'te 111,000 km. seyrüsefer yapilabilir su yolu bulunuyordu. Çin'de yilda 250 milyon ton yük yükleme ve bosaltma kapasitesine sahip 70'in üzerinde büyük nehir limani ve 5,011 palamar yeri bulunmaktadir. Yangtze, seyrüsefer açisindan Çin'in en gelismis nehridir. Bu nehrin ve kollarinin 70,000 kilometrenin üzerindeki kismi ulasim iÇin elverislidir .ülkenin nehir yolcu ve yük ulasiminin yaklasik yüzde 70'i Yangtze üzerinde yapilmaktadir. Yilda 40 milyon ton yükün yüklendigi ve bosaltildigi Nanjing Limani, Çin'in en büyük iç limanidir. 1979'dan sonra Chongqing, Chenglingji, Wuhan, Huangshi, Jiujiang, Wuhu, Nanjing, Nantong ve Zhangjiagang'daki limanlar, birbiri ardindan dis ticaret sahasina dahil olmuslardir.
Kiyi gemiciligi, Xiamen limanindan itibaren güney ve kuzeye bölünebilir. Yalu Nehrinin agzina kadar uzanan kuzey kesiminde en önemli limanlar, Shanghai ve Dalian limanlaridir. Güney kismi ise Beilun Nehri agzina kadar uzanmaktadir ve en önemli limani Guangz-hou'dur. Kiyi gemiciligi hatlari, kuzey ve güney arasinda büyük yük tasimasi iÇin en önemli yollari olusturmaktadir. Kiyi boyunca 20'den fazla büyük liman vardir. Shanghai, dünyadaki en büyük 10 ticaret limanindan biridir ve yillik yük yükleme ve bosaltma kapasitesi 100 milyon tonu asmaktadir. Qinhuangdao, Dalian, Lianyungang ve Ning-bo'daki limanlarda, kömür yükleme ve bosaltmasi iÇin özel iskeleler bulunmaktadir. Tianjin, Shanghai, Guangzhou, Qingdao ve Ning-bo'daki limanlar da konteyner yükleme ve bosaltmasi iÇin özel iskelelere sahiptir. 1995'te Çin'deki büyük kiyi limanlarinda 801 milyon ton yükleme ve bosaltma yapilmistir.
Çin'in bugünkü denizcilik sanayii hemen hemen yoktan varedil-mistir. 22 milyon dwt kapasiteye sahip bugünkü okyanus filosunda dökme yük gemileri, karisik yük gemileri, petrol tankerleri, ro-ro gemileri, konteyner gemileri ve yolcu okyanus gemileri bulunmaktadir. Çin, konteyner gemileri açısınndan dünyada ilk dört ülke arasındadır. Çin'in okyanusa açılan gemileri, 160'in üzerinde ülke ve bölgede l,100'ü aşkın limana uğramaktadır.
Sivil Havacılık
1949 ve 1978 yılları arasında Çin, havaalanları yapımı ve genişletilmesi iÇin bir kaç milyar yuan yatırım yaparak sivil havacılığın gelişmesi iÇin sağlam bir temel oluşturmuştur. 1979'dan bu yana reform ve açılma politikalarının yarattığı yeni durum nedeniyle yeni havaalanları yapılmakta, eskileri de genişletilmekte veya yeni-
lenmektedir. 1995'in sonunda Çin'de 81'i Boeing 737'lerin iniş ve kalkışı iÇin yeterince büyük olan 139 sivil havaalanı bulunmaktaydı.
Uçak ve havaalanlarının sayısındaki artışa paralel olarak Çin Sivil Havacılık İdaresi (CAAC), sefer düzenlenen hatların sayısını sürekli artırmış, bunun sonucunda yük ve yolcu taşımacılığı hacmi genişlemiştir. 1995'te CAAC, 1.1289 milyon kilometrelik uçuş uzunluğuna sahip 797 yere uçak seferi düzenliyordu. Bunların 85'i, toplam 348,200 km uçuş uzunluğuna sahip uluslararası havayolu güzergahlarıydı. Yıllık yolcu sayısı ise 1980'de taşınan yolcu sayısına göre 14.9 kat artarak 51.17 milyona, yük miktarı ise 1980'e göre 11.3 kat artarak l.011 milyon tona çıkmıştır.
Beijing merkez olmak üzere Çin'deki bütün eyaletler, özerk bölgeler, doğrudan merkezi hükümetin idaresi altındaki belediyeler, önemli açık kentler ve uzak sınır bölgelerine uçak seferleri düzenlenmektedir. Tokyo, Bangkok, Singapur, Seul, Karaçi, Londra, Paris, Berlin, Frankfurt, Viyana, Brüksel, Amsterdam, Milano, Moskova, New York, Los Angeles, Jakarta, Nagoya ve Taskent'in de aralarinda bulunduğu 56 kente dış uçak seferleri vardır. Bugüne kadar Çin hükümeti, yabancı hükümetlerle 71 havacılık anlaşması imzalamıştır.
Dokuzuncu Beş Yıllık Plan döneminde Çin, uçaklarının sayısını büyük ölçüde artıracak, 30 küsur büyük uluslararası ve yerel havaalanını inşa edecek, genişletecek ve yenileyecektir. 2000 yılında Çin'deki havaalanlarının toplam sayısı, yaklaşık 160'a ulaşacaktır. Bu arada, büyük uluslararası havaalanları, sosyal ve ekonomik kalkınma gereksinimlerinin daha iyi karşılanması iÇin gelişmiş haberleşme ve seyrüsefer tesisleri ile donatılacaktır.
Karayolları
1949'da Çin, 80,000 kilometrenin biraz üzerinde karayoluna sahipti, ülkenin ilçelerinin üçte birinden fazlasının karayolu yoktu ve Tibet'te tek bir karayolu bulunmuyordu. 1995 yılında ise Çin'de trafiğe açık karayollarının uzunluğu 1978'e göre 2.3 kat artarak 1.157 milyon kilometreye ulaşmıştır. Bu karayolları üzerinde taşınan yük miktarı da 1980'e göre 2.5 kat artarak 9.4 milyar ton, yolcu sayısı da aynı dönemde 4.7 kat artarak 10.4 milyar olmuştur. Bugün, her ilçe, kasaba ve nahiyeye karayolları ile ulaşılmaktadır.
Çin hükümeti, karayollarının akılcı olmayan dağılımını düzeltmek iÇin daha önce ulaşılması çok güç olan dağlık bölgelerde ve sınır kesimlerinde karayolu yapımına öncelik vermiştir. Örneğin, "dünyanın çatısı" olarak bilinen Qinghai-Tibet Platosunda ve Yunnan ve Xinjiang sınır bölgelerinde Sichuan-Tibet Karayolu (Chengdu ve Lhasa arasın
da), Xinjiang-Tibet Karayolu (Yecheng ve Burang arasında), Yunnan-Tibet Karayolu (Xiaguan ve Markam arasında), Çin-Nepal Karayolu (Yangbajain ve sınırdaki Kardeşlik Köprüsü arasında) ve Tianshan Karayolu (Dushanzi ve Kuqa arasında) inşa edilmiştir. Hükümet, 1980'le-rin ortasından itibaren otoyol yapımına başlamıştır. Şu anda Shenyang-Dalian, Beijing-Tianjin-Tanggu, Shanghai-Jiading, Guangzhou-Foshan, Xi'an-Lingtong, Shanghai-Shensong, Guangzhou-Shenzhen-Zhuai, Jinan-Qingdao, Beijing-Taiyuan, Taiyuan-Jiuguan, Xi'an-Baoji, Shanghai-Nanjing, Chengdu-Chongqing ve Yichang-Huangshi otoyolları dahil olmak üzere 2,141 kilometrelik otoyol ulaşıma açıktır.
Dokuzuncu Beş Yıllık Plan döneminde Çin, karayollarının kalitesini artıracak, yapımların ve dönüşümlerini hızlandıracak ve Beijing-Zhuhai, Tongjiang-Sanya, Beijing-Shanghai, Beijing-Wuhan ve Chongqing-Zhanjiang karayolları gibi bazı ana karayollarını insa edecektir. Bu sekilde, kiyi kusagi ve Yangtze Nehri çevresinde yeralan Çin'in baslica gelismis ekonomik bölgeleri ile Lianyuangang-Lanzhou ve Beijing-Guangzhoug demiryollari boyunca uzanan dört ana ulusal karayolu birlestirilecektir.
Posta ve Haberleşmenin Gelişimi
Demiryolları, karayolları, denizyolları, havayolları ve boru hatları yanısıra posta ve haberleşme tesislerini kapsayan kapsamlı bir ulaştırma sistemi ve ülkenin her köşesine ulaşan posta ve haberleşme şebekesi ilk aşamasını tamamlamıştır. 1995'te Çin'de 2.469 milyon km ulaştırma hattı bulunuyordu. Bu rakam, 1949'a göre 13.2 kat, 1978'e göre de iki kat artışı temsil etmektedir. Ana kıyı limanlarında 394 adet 10,000 ton sınıfı palamar yeri dahil olmak üzere l ,519 palamar yeri bulunuyordu. Karayolları ve su yolları ile gönderilen yükün, gönderilen toplam yük iÇindeki oranı 1980'de yüzde 48.4 iken 1995'te yüzde 61.9'a yükselmiştir. Karayolları veya sivil havayolları ile seyahat eden yolcuların, toplam yolcu sayısı iÇindeki payı da 1980'de yüzde 33.7 iken 1995'te yüzde 59.2'ye çıkmıştır. Ulaştırma, posta ve haberleşme donanımının kalitesi yükseltilmiştir. 1995'te Çin'in demiryolu sisteminin yüzde 31'i çift yönlüydü, yüzde 18.4'ünde de elektrifikasyon tamamlanmıştı. Merkezileştirilmiş göndermeyi sağlayan ileri teknoloji ve otomatikleştirilmiş durdurma sistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır, ülkedeki karayollarının yüzde l.2'si sadece otomobillere tahsis edilmiştir. Kıyı limanlarında kömür, maden ve konteynerlı sevkiyatlar iÇin ilave palamar yerleri inşa edilmiş, gemilerin yüklenmesi ve boşaltılması iÇin kullanılan liman tesisleri daha da geliştirilmiştir. Büyük ölçekli dökme, konteyner ve ro-ro taşımacılığı hızla gelişmiştir. Boeing 737, Boeing 747, Boeing 757, Boeing 767, A310, MD-82 ve öteki büyük yolcu uçaklarının kullanan sivil havayolu şirketlerinin sayısı sürekli olarak artmıştır. Haberleşme şebekesinde program kontrollü santraller, optik fiber kablo, dijital mikrodalga hatları, veri haberleşmesi ve seyyar haberleşme gibi gelişmiş teknoloji ve donanım yaygın olarak kullanılmaktadır.
Ancak kaydedilen bütün bu gelişmelere karşın Çin'deki ulaşım, posta ve haberleşme hizmetleri hala ulusal ekonominin zayıf halkalarını oluşturmaktadır. 1990'ların kalan yılları iÇinde Çin, bazı yeni demiryolu ana hatlarını (Nanning-Kunming ve Korla-Kashi hatları gibi) inşa edecek, mevcut demiryolu ana hatlarının donanımını modernleştirecek, elektriklendirilmiş demiryollarının yapımını hızlandıracak ve çift raylı hatların sayısını artıracaktır, ülkede ayrıca ulusal karayollarına ilave olarak daha fazla sayıda otoyol ve yüksek standartta karayolu inşa edilecek ve kıyı limanları ile kara taşıma yollarının birleştirilmesi ile nakliye ve kömür, ham petrol, demir cevheri, konteyner ve ro-ro taşımacılığının geliştirilmesi iÇin gayret gösterilecektir. Bunlara ilave olarak Çin, merkezi ve ana havayollarının yapımına öncelik verecektir. Posta ve haberleşme idareleri de ana haberleşme hatlarının, özellikle ulusal fiber optik haberleşme ana hatlarının yapımı üzerinde yoğunlaşacaktır.
Posta ve Haberleşme
Günümüzde merkezi Beijing olan bir posta ve haberleşme ağı, Çin'in bütün kentleri ve kırsal bölgelerini birbirine bağlamaktadır. 1995'te Çin'de 5.232 milyon km. posta hattı ve 61,900 postane bulunuyordu. Posta ve haberleşme hizmetlerinden elde
edilen gelirin yuan cinsinden değeri, 1980'e göre 28 kat artarak 98.89 milyar yuana ulaşmıştır.
Posta ve haberleşme hizmetlerinin büyük bölümünü düzenli mektup postası, paket postası, havaleler, gazete ve dergi dağıtımı oluşturmaktadır. Çin'deki bütün büyük ve orta büyüklükteki kentte, uluslararası ekspres posta hizmeti verilmektedir ve paketlerin tasnifi makinelerle yapılmaktadır. Bir çok kentte posta taşıma bantları, gazete ve dergi paketleme makineleri ve mektup damgalama makinaları bulunmaktadır. Bazı posta idareleri, daha iyi hizmet vermek iÇin bilgisayarlardan yararlanmaktadır.
Çin'deki haberleşme hizmetleri, 1979'dan bu yana hızla gelişmektedir. Çin, bugün optik kablo, dijital mikro dalga ve uydu haberleşme teknolojisi, program kontrollü santrallere dayalı bir kentsel telefon ağı ve ülkeyi bütün dünyaya bağlayan bir kamu haberleşme ağı kullanarak bir şehirler arası ve uluslararası haberleşme ağı kurmuştur. 1995'te Çin'de 23 optik kablolu ana haberleşme hattı, 23 uydu yer istasyonu, 735,000 uzun mesafeli telefon terminali, 12,200 telgraf terminali, 72.036 milyon kanallık kentsel ve kırsal telefon santral kapasitesi, 17.39 milyon çağrı cihazı ve 3.63 milyon cep telefonu bulunuyordu. Kentlerdeki telefonların yüzde 98.6'si program kontrollüdür ve uzun mesafeli dijital telefonlar, toplam sayının yüzde 84'ünü oluşturmaktadır. Günümüzde her 100 Çinliye ortalama 4.66 telefon düşmektedir. Dokuzuncu Beş Yıllık Plan döneminde Çin'de 23 fiber optik kablolu ana haberleşme hattı kurularak toplam fiber optik kablo uzunluğu 210,000 km'ye, uzun mesafeli otomatik telefon santral kapasitesi de altı milyon kanala çıkarılacaktır. Ayrıca, bir seyyar haberleşme ağının yapımı hızlandırılacak ve şebekeler yoluyla ülke çapında ulusal haberleşme gerçekleştirilecek; posta hizmetlerinin güçlendirilmesine devam edilecek ve başkentten eyalet başkentlerine ve eyalet başkentlerinden merkezi kentlere uçak postası hacmi artırılacak; önemli karayolu posta hatlarının sayısı artırılacak ve bağımsız ve yüksek hızlı posta taşıma ağları oluşturulacaktır.
1929'dan beri, Çin'in telekomünikasyon hizmetleri hızla gelişmektedir. Halen, optik fiber kablo, dijital sayısal mikrodalga ve uydu ile haberleşmenin belkemeğini oluşturduğu şehirlerarası haberleşme ana hatları şebekesi, şehir içi telefon şebekesi ve ülkeyi kapsayan ve dünyayı bağlayan umumi haberleşme şebekesi kurulmuş durumda. 1985'te, tüm ülkede toplam optik fiber kablolu 23 ana hat hizmete açıldı, 23 uydu yer istasyonu kuruldu; şehirlerarası telefon santral kapasitesi 735 bin kanala, telgraf kapasitesi 122 bin kanala, sehiriçi ve kırsal telefon santral kapasitesi 72 milyon 36 bin kanala ulaştı. Sehiriçi telefonların yüzde 98.6 programlı, şehirlerarası iletişimin yüzde 84'ü sayısallaşmış durumda. Çağrı cihazı ve mobil telefona sahip olanların sayısı ayrı ayrı 17 milyon 390 bine ulaştı. Her yüz kişide 4.66 telefon bulunuyor.