BEİJİNG, 10 Şubat (Xinhua) Çinli jeologlar, Orta Tibet Vadisi’nin alçak bir vadiden şimdiki dik yüksekliğine nasıl ve ne zaman ulaştığını ortaya çıkararak, dünyanın çatısı olarak bilinen bölgenin oluşumuna dair yeni ipuçları sağladı. Science Advances dergisinde Perşembe günü yayımlanan araştırma, Orta Tibet Vadisi’nin 50-38 milyon yıl önce 1.700 metre yükseklik ile nispeten düşük seviyede olduğunu ve farklı alt tropikal “Shangri-La” ekosistemi sürdürdüğünü ortaya koydu. Araştırmaya göre, vadi 38-29 milyon yıl önce 4000 metreden yüksek bir rakıma hızla yükselerek, bugünkü Qinghai-Tibet Platosu’nun bir parçası haline geldi.
Çin Bilimler Akademisi’ne bağlı Tibet Plato Araştırmaları Enstitüsü’nden Ding Lin’in önderlik ettiği Çinli ve İngiliz bilim insanlarından oluşan ekip, radyometrik tarihleme ve kümelenmiş izotop analizi için vadinin ortasındaki Lunpola Havzası’ndan çok sayıda örnek topladı. Burada dokuz volkanik tüf katmanı bulan bilim insanları, havzadaki eski tortullar boyunca tam olarak çağ çerçevesini oluşturdu. Böylelikle bilim insanları, tam olarak jeolojik geçiş noktasını bulabildi. Araştırma, küresel iklimin yükselmesi ve soğumasıyla birlikte platonun merkezindeki sıcaklık ve yağışın önemli ölçüde azaldığını gösterdi.
Araştırmaya göre, iklim değişikliği daha sonra bölgenin, bugünkü istisnai Asya biyoçeşitliliğinin inkübatörü olarak hizmet veren sıcak-nemli, düşük rakımlı alt tropik ekosistemine ev sahipliği yapan bir bölgeden, yüksek, soğuk-kuru bir alp ekosistemine dönüşmesine neden oldu. Ding’in ekibi ayrıca, Qinghai-Tibet Platosu oluşumunda, dalma batma kuşağındaki Lhasa mantosunun azalarak ve/veya termal olarak aşınarak, dünyanın ince ve yarı akışkan tabakası olan astenosferin yükselmesine olanak sağlayan yeni bir model önerdi. Araştırmaya göre, bu süreç üstteki kıtasal kabuğu yumuşatarak Hindistan’ın kuzeye doğru hareketini kolaylaştırırken, nihayetinde Himalayalar dahil olmak üzere pek çok yüksek dağın oluşmasına yol açtı.
