Bağımsız ve Barışçı Dış Politika
Çin Halk Cumhuriyeti, barışa yönelik bağımsız ve kendi başlattığı bir politika izlemektedir. Halk Cumhuriyetinin kurulmasını izleyen yıllarda geçici anayasa işlevi gören ÇHSDK Ortak Programı, şu hükmü içermektedir: "Çin Halk Cumhuriyeti'nin dış politikasının temelini oluşturan ilkeler şöyledir: bağımsızlık, özgürlük, vatanın bütünlüğü ve ülkenin egemenliğinin korunması, kalıcı uluslararası barış ve bütün ülkelerin halkları arasında dostane işbirliginin desteklenmesi ve emperyalist saldırganlık ve savaş politikasına karşı çıkma." 1954'te hazırlanan ilk Anayasa, şu ilkeleri teyid etmiştir: "Uluslararası ilişkilerdeki kararlı ve tutarlı politikamız, soylu dünya barışı davası ve insanlığın ilerlemesi iÇin çaba harcamaktır." 1982'de Beşinci Ulusal Halk Kongresi Beşinci Toplantısında kabul edilen Çin Halk Cumhuriyeti'nin değişiklik yapılmış Anayasası, açıkça şu hükümleri içermektedir: "Çin, öteki ülkelerle diplomatik ilişkiler ve ekonomik ve kültürel değişimlerin geliştirilmesinde bağımsız bir dış politika yanısıra egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşılıklı saygı, karşılıklı saldırmazlık, birbirlerinin içişlerine karışmama, eşitlik ve karşılıklı yarar ve barış iÇinde birlikte yaşama şeklindeki beş ilkeye bağlı kalmaktadır; Çin, sürekli olarak emperyalizme, hegemonyacılığa ve sömürgeciliğe karşı çıkmakta, öteki ülkelerin halkları ile birliği güçlendirmek iÇin çalışmakta, ezilen ülkeleri ve gelişmekte olan ülkeleri ulusal bağımsızlıklarını kazanma ve muhafaza etme ve kendi ulusal ekonomilerini geliştirmeye yönelik haklı mücadelelerinde desteklemekte ve dünya barışını korumak ve insanlığın ilerlemesini desteklemek iÇin çaba harcamaktadır."
Bu dış politika, sadece kağıt üzerinde kalmamakta, Çin'in uluslararası ilişkilerinde kararlılıkla uygulanmaktadır. 40 yılı aşkın bir süredir Çin, bu politikaya bağlı kalarak bağımsızlığını, egemenliğini ve şerefini korumuş, daha fazla dost kazanmış ve uluslararası itibarını artırmıştır. Bu şekilde öteki ülkelerle dostça ilişkiler geliştirilmesine ve insanlığın ilerlemesi davasının desteklenmesine katkıda bulunmuştur. Çin'in bağımsız ve barışçı dış politikası, beş ana nokta halinde özetlenebilir:
-Çin, kendi inisiyatifi ile bütün dünyayı ilgilendiren konularda kendi tutumunu ve politikalarını belirlemekte, herhangi bir süper güç veya uluslar grubu ile ittifaka veya stratejik ilişkiye girmekten kaçınmakta, hegemonyacılık ve güç politikalarına karşı çıkmaktadır;
Çin'in dış politikası dünya barışını sürdürmeye ve ülkenin modernleşme çabası için barışçı bir uluslararası ortam oluşturmaya yöneliktir;
Çin, bütün ülkelerle ilişkilerini egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşılılı saygı, karşılıklı saldırmazlık, birbirlerinin içişlerine karışmama, eşitlik ve karşılıklı yarar ve barış içinde birlikte yaşama şeklindeki beş ilkeye göre geliştirmektedir;
üçüncü dünyanın gelişmekte olan ülkeleri ile dayanışma ve işbirliginin güçlendirilmesi ve komşu ülkelerle dostça ilişkilerin geliştirilmesi Çin dış politikasının temel taşıdır;
Çin, Barış İçinde Birlikte Yaşamanın Beş İlkesinin, uluslararası ilişkiler ve yeni bir uluslararası siyasi ve ekonomik düzen oluşturulması için temel oluşturduğunu savunmaktadır.
Dış İlişkilerin Geliştirilmesi
Çin hükümeti, l Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilani sırasında şu açıklamayı yapmıştır: "Bu hükümet, Çin Halk Cumhuriyeti halkını temsil eden tek
meşru hükümettir. Eşitlik, karşılıklı yarar ve birbirlerinin toprak bütünlüğü ve egemenliği ilkelerine uymaya hazır olan bütün yabancı hükümetlerle diplomatik ilişki kurmayı arzulamaktadır".
Tek bir Çin bulunmaktadır. Tayvan Eyaleti, Çin Halk Cumhuriyeti topraklarının ayriılmaz bir parçasıdır. Çin'le diplomatik ilişki kurmak isteyen her ülke, Tayvan makamları ile diplomatik ilişkilerini kesmeye ve Çin'in tek meşru hükümeti olarak Çin Halk Cumhuriyeti hükümetini tanımaya hazır olduğunu göstermelidir. Çin hükümeti, "iki Çin" veya "bir Çin, bir Tayvan" olusturmayi planlayan hiç bir ülkeye veya Çin'le resmi diplomatik ilişkileri olan ülkelerin Tayvan makamları ile Çin Cumhurbaşkanı Jiang Zemin, 8-22 Mayis 1996'da Afrika'daki Kenya, Etiopya, Mısır, Mali, Namibya ve Zimbabwe ülkelerini ziyaret etti. Herhangi bir şekilde resmi ilişki kurmaya yönelik girişimlerine hoşgörü göstermeyecektir.
Bu ilkelere uygun olarak hareket eden Çin, Ekim 1949 ve Mayıs 1951 tarihleri arasindaki 19 ay iÇinde 19 ülke ile diplomatik ilişki kurdu. 1950'lerin ikinci yarısı ile 1960'ların sonları arasındaki dönemde çok sayıda yeni bağımsızlığını kazanan ülke Çin'le diplomatik ilişki kurdu. 1969'in sonuna gelindiğinde Çin'le diplomatik ilişki kurmuş olan ülkelerin sayısı 50'ye çıkmıştı. 1970'lerde Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine imkan veren kapı açıldı ve Çin'in Birleşmiş Milletler ve Güvenlik Konseyi'ndeki meşru üyeliği iade edildi. Bu gelişmeler, Çin'in diplomatik ilişkilerinin yeni bir aşamaya girmesini sağladı. Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi gelişmiş ülkeler, Çin'le diplomatik ilişki kuran çok sayıda üçüncü Dünya ülkesine katıldılar. Böylece Çin'le diplomatik ilişki kuran ülkelerin sayısı 1979''a kadar 121'e yükseldi. 1980'lerde Asya, Afrika, Latin Amerika ve Okyanusya'daki başka ülkeler de Çin'le diplomatik ilişki kurdular. 1990'larin başından bu yana Çin, başka ülkeler yanısıra eski Sovyetler Birligi'nden ortaya çıkan yeni bağımsızlıkarını kazanan cumhuriyetlerle diplomatik ilişki kurmuştur. Ağustos 1996'ya gelindiğinde 159 ülke Çin'le diplomatik ilişki kurmuş bulunuyordu (ekteki listeye bakiniz).
Dışisleri Kuruluşları Çin'in Başlıca Dışişleri Kuruluşları:
Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. Bu hükümet birimi, öteki ülkelerle ilişkiler ve konsolosluk işlerinden sorumludur. Her eyalette, özerk bölgede, doğrudan Merkezi Hükümetin idaresindeki belediyede Dışişleri Bakanlığının idaresinde çalışan dışişleri daireleri bulunmaktadır.
Çin Halk Yabancı ülkelerle Dostluk Derneği Mayıs 1954'te kurulan bu örgütün yegane amacı, Çin halkı ile bütün dünyadaki halklar arasındaki dostluk ve karşılıklı anlayışın geliştirilmesidir. Çin halkını temsil ederek bütün dünyadaki dost örgütler ve halklarla temaslar kurmakta ve mübadelede bulunmaktadır. Bu çalışmalar, Çin halkı ile bütün dünyadaki halklar arasindaki dostça iliskilerde bir köprü işlevi görmesini sağlamaktadır. Dernek, bir çok eyalet, özerk bölge ve belediye ile doğrudan eyalet hükümetlerinin idaresinde bulunan kentlerde şube açmıştır.
Çin Halk Dışişleri Enstitüsü Aralık 1949'da kurulan bu örgüt, uluslararası mübadeleler gerçekleştirilmesi ve halkın diplomatik faaliyetlerinin genişletilmesi yoluyla Çin halkı ile öteki ulusların halkları arasindaki karşılıklı anlayış ve dostluğun güçlendirilmesi, Çin'in uluslararası ilişkilerinin gelişiminin desteklenmesi ve dünya barışına katkıda bulunulması için uluslararası ilişkiler ve dış politika araştırmaları konusunda faaliyet göstermektedir. Enstitü, öteki ülkelerdeki siyasi eylemciler, diplomatlar ve başka önde gelen kişiler yanısıra uluslararası konularda araştırma yapan örgütler ve akademisyenlerle temas kurmaktadır. Akademik konularda çeşitli halk konferansları ve sempozyumlar ile uluslararası ilişkilerin araştırılması ve fikir alışverişine yönelik başka faaliyetleri düzenlemekte ve katılmaktadır.
Çin'le Diplomatik İlişkisi Olan ülkelerin Listesi
Ülke Diplomatik İlişki kurma tarihi Ülke Diplomatik ilişki kurma tarihi:
Rusya 3 Ekim 1949
Laos 25 Nisan 1961
Bulgaristan 4 Ekim 1949
Uganda 18 Ekim 1962
Romanya 5 Ekim 1949
Kenya 14 Aralık 1963
Macaristan 6 Ekim 1949
Burundi 21 Aralık 1963
Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti 6 Ekim 1949
Fransa 27 Ocak 1964
Polonya 7 Ekim 1949
Kongo 22 Subat 1964
Moğolistan 16 Ekim 1949
Tanzanya 26 Nisan 1964
Arnavutluk 23 Kasım 1949
Zambiya 29 Ekim 1964
Vietnam 18 Ocak 1950
Benin 12 Kasım 1964
Hindistan 1 Nisan 1950
Moritanya 19 Temmuz 1965
Endonezya 13 Nisan 1950
Kanada 13 Ekim 1970
isveç 9 Mayıs 1 950
Ekvator Ginesi 15 Ekim 1970
Isveç 9 Mayıs 1 950
Italya 6 Kasım 1970
Danimarka 11 Mayıs 1950
Etiopya 24 Kasım 1970
Myanmar 8 Haziran 1950
Şili 15 Aralık 1970
Isviçre 14 Eylül 1950
Nijerya 10 Şubat 1971
Liechtenstein . 14 Eylül 1950
Kuveyt 22 Mart 1971
Finlandiya 28 Ekim 1950
Kamerun 26 Mart 1971
Pakistan 21 Mayıs 1951
San Marino 6 Mayıs 1971
Norveç 5 Ekim 1954
Avusturya 28 Mayıs 1971
Yugoslavya 2 Ocak 1955
Sierra Leone 29 Temmuz 1971
Afganistan 20 Ocak 1955
Türkiye 4 Ağustos 1 971 / Ekim 2010
Nepal 1 Ağustos 1955
Iran 16 Ağustos 1971
Misir 30 Mayıs 1956
Belçika 25 Ekim 1971
Suriye 1 Ağustos 1956
Peru 2 Kasım 1971
Yemen 24 Eylül 1956
Lübnan 9 Kasım 1971
Sri Lanka 7 Subat 1957
Rvvanda 12 Kasım 1971
Kampuçya 19 Temmuz 1958
Izlanda 8 Aralık 1971
Irak 25 Ağustos 1958
Kıbrıs 14 Aralık 1971
Fas 1 Kasım 1958
Malta 31 Ocak 1972
Cezayir 20 Aralık 1958
Meksika 14 Subat 1972
Sudan ' 4 Subat 1959
Arjantin 19 Subat 1972
Gine 4 Ekim 1959
Ingiltere 13 Mart 1972
Gana 5 Temmuz 1960
Mauritius 15 Nisan 1972
Küba 28 Eylül 1960
Hollanda 18 Mayıs 1972
Mali 25 Ekim 1960
Yunanistan 5 Haziran 1 972
Somali 14 Aralık 1960
Guyana 27 Haziran 1972
Zaire 20 Subat 1961
Togo 19 Eylül 1972