Çin Sporu

Halk Sporları

Toplumun ilerlemesi, ekonominin gelişmesi ve halkın yaşam standartlarının iyileşmesine paralel olarak spor faaliyetleri toplumun bütün düzeylerine nüfuz etmiştir. Haziran 1995'te Çin hükümeti, halkın fiziksel ve sağlık durumunun iyileştirilmesi iÇin kitle sporlarının geliştirilmesi amacıyla Bütün Halk iÇin Sağlıklı Yaşam Planı'nı (özellikle gençler ve çocuklar iÇin) uygulamaya koymuştur. Bu plan, herkesin günde en az bir spor faaliyetine katılmasını, en az iki sağlıklı yaşam yöntemini öğrenmesini ve yılda bir kez beden eğitimi sınavından geçmesini öngören "Bir-İki-Bir Projesi" olarak adlandırılmaktadır. Şu anda ülkedeki toplam nüfusun dörtte birinden fazlası spor faaliyetlerine katılmaktadır ve 1995'te yaklaşık 106.08 milyon kişi, devlet tarafından belirlenen atletik yapı standardını yakalamıştır. "Halk sporları" terimi, okullarda, işçiler ve memurlar, köylüler, silahlı kuvvetler, yaşlılar, malûller ve özürlüler arasındaki bütün spor faaliyetlerini kapsamaktadır. Ülkedeki atletizm faaliyetleri, devlet tarafından güçlendirilen ve desteklenen okul atletizm programlarına dayalıdır. Bütün ülkede uygulanan birleştirilmiş beden eğitimi programı çerçevesinde her düzeydeki öğrenciden, haftada iki kez beden eğitimi derslerine katılmaları ve haftada iki kez müfredat dışı spor faaliyetlerine katılması istenmektedir. Bunlara ilave olarak öğrencilerden her gün okuldan önce ve ders aralarında özel vücut ve göz egzersizlerine katılmaları beklenmektedir. Bir öğrenci "İlkögretim ve Lise Öğrencileri iÇin Fiziksel Sağlık Standartları"nda belirtilen şartlara uygun değilse daha yüksek düzeydeki okullara devam etmesine izin verilmez. Hükümet bunun yanısıra radyoda müzikle birlikte yayınlanan çocuklar iÇin yedi grup egzersiz ve gençler iÇin beş grup egzersiz hazırlamıştır. Her düzeydeki okullarda tam gün çalışan beden eğitimi ögretmenleri, spor tesisleri ve kurulmuş takımlar bulunmaktadır. Her yıl ilkbahar ve sonbahar spor karşılaşmaları ve dört yılda bir de Ulusal Lise Oyunları ve Ulusal üniversite Oyunları düzenlenmektedir, ümit vaadeden öğrenci adaylar, standart, uzmanlaşmış eğitim iÇin okul saatleri dışında spor okullarına gönderilmektedir. 1995 sonunda bu tür çocuk spor okullarının sayısı 2,926'ya ulaşmıştı ve bunlarda 329,000 çocuk eğitim görüyordu. Bazı büyük ve orta büyüklükteki kentlerde, okul saatleri sonrası eğitim veren büyük spor okulları yanısıra bu okullardan seçilen ögrencilerin kabul edildiği spor okulları bulunmaktadır. Bu okullardaki öğrenciler, günün yarısını normal okullarında, diğer yarısını da iki veya üç yil süreyle eğitim iÇin harcamaktadırlar. Bunların en iyileri, daha iyi koşullarda eğitim görmek iÇin kent veya eyalet takımlarına ve hatta ulusal takımlara seçilmektedirler. Temel spor takımlarından okul saatleri sonrası spor okullarına, büyük okul sonrası spor okullarına, düzenli spor okullarına, eyalet, kent veya özerk bölge spor takımlarından ulusal takımlara kadar uzanan bu yükselen merdiven, spordaki atletik eğitim ağını oluşturmaktadır. Çin'in tanınmış sporcularının çoğu bu yoldan geçmiştir. Hükümet daireleri, kuruluşlar, fabrikalar, madenler ve ticari işletmelerdeki işçiler ve memurlar, spor faaliyetlerine katılmakta ve iş araları yanısıra sabah ve ögleden sonra 15 dakika egzersiz yapmaktadırlar. Yetişkinler iÇin yedi grup egzersiz, demir ve çelik işçileri, kömür madeni işçileri ve tekstil işçileri iÇin de özel egzersizler hazırlanmıştır. Bir çok kentte Wushu (yakın dövüş sanatı), Taijiguan (gölge boksu) ve Qigong (nefes alma egzersizi) gibi geleneksel sporlar yanısıra vücut sporları ve disko yaygındır. Özellikle sabah erken saatlerde insanlar parklar ve açık alanlarda sabah egzersizlerini yaparken görülebilir. 1995'te ulusal düzeyde 31 profesyonel spor birliği bulunuyordu. Demiryolu işçileri, bütün sanayi işçileri arasında spora en fazla ilgi duyan 214 grubu oluşturmaktadır, ülkenin en büyük işçi/memur spor kuruluşu olan Lokomotif Spor Birliği, spora yaptığı büyük katkılar nedeniyle 1988 yılında UNESCO'dan ödül almıştır. Kırsal sporlar, Çin'de uzun bir geçmişe sahiptir. Köylü spor karşılaşmaları, bir tek daldaki yarışmalar ve geleneksel spor gösteri maçları genellikle yerel yönetimlerin himayesi altında düzenlenmektedir. Sportif faaliyetler kırsal nüfus arasında giderek yaygınlaştıkça bir çok "spor evi" kurulmuştur. Örneğin, Fujian'daki Putian İlçesi, yetiştirdiği atlet ve koşucularla tanınmıştır. Guangdong'daki Taishan İlçesi, Liao-ning'deki Gaixian Ilçesi ve Fujian'daki Zhangzhou, voleybol alanında ülke çapında ün kazanmışlardır. Guangdong'daki Meixian ve Jilin'de-ki Yanbian, futbol alanında ilerlemiştir. Guangdong'da Dongguan İlçesi, Çin'in "yüzücü merkezi"dir ve idaresi altındaki Shilong Kasabası "halterciler kenti" olarak tanınmaktadır. 1984'ten bu yana ülkede spor alanında başarı elde eden ilçeler seçilmektedir. 1995 sonuna kadar 129 ilçe "ulusal başarılı spor ilçesi" unvanını, düzinelerce ilçe de"wushu kenti" unvanını kazanmıştır.

Geleneksel Sporlar

Geleneksel Çin sporları arasında hepsi Çin'de yaygın olarak yapılan wushu, taijiquan, qigong, Çin tarzı güreş, Çin santrancı ve weiqi (go) bulunmaktadır. Wushu, veya kungfu, Çin halkı tarafından, gerek fiziksel eğitim, gerekse kendini savunma aracı olarak bir kaç bin yıldan bu yana yapılmaktadır. Silahlı veya silahsız çeşitli türleri yapılmaktadır. Wushu, birçok güzel doğal vücut hareketini içerdiğinden özellikle sahnedeki dövüş sahneleri iÇin kullanıldığı Çin operalarında zevkle izlenmektedir. Çin akrobasisi de temel wushu hareketlerinin en iyilerini özümsemiştir.
Taijiquan, Çin boksunun lVinci yüzyılda ortaya çıkan bir dalıdır. Tek başına veya başka bir kişi ile birlikte boş elle veya iki kenarlı bir kılıç, pala, mızrak veya sopayla tam bölümler halinde yapılır. Bu sanatta aklın bedenin hareketlerini yönlendirmesi ve aynı zamanda bedenin zarif ve hızlı hareketini izlemesi önem taşımaktadır.
Qigong, zinde kalmak, daha uzun yaşamak, hastalıkları yenmek ve psikolojik fonksiyonları güçlendirmek iÇin aklın kontrol edilmesi ve nefes almanın düzenlenmesine yönelik benzeri olmayan bir sağlıklı yaşam egzersizidir.
Azınlıkların yaşadığı bölgelerde çeşitli spor faaliyetlerine rastlanmaktadır. Bunlar arasında Moğol, Uygur ve Kazak tarzı güreş ve ata binme, Tibet öküzü yarışmaları, Kore tramplen ve salıncağı, Miaoların arbaleti ve Dai halkının ejderha kayığı kürek çekme yarışları bulunmaktadır.

Yarışma Sporları

1949'dan önce Çin, sadece üç Olimpiyat Oyunu'na katılmıştı ve sadece sırıkla yüksek atlamacı Fu Baolu, finale kalmayı başarmıştı. Bir keresinde yabancı bir gazete, Çin'in başarısızlığı ile alay etmek iÇin büyük bir yumurtanın yanında durarak Olimpiyat madalyalarına bakan bir Çinlinin karikatürünü yayınlamıştı.
Günümüzde ise bütün spor dallarının üçte birinde uluslararası düzeye ulaşan Çin, uluslararası spor alanında giderek daha fazla tanınmaktadır. Zheng Fengrong, 1957'de kadınlar yüksek atlama rekorunu kırdı ve Rong Guotuan, 1959'da erkeklerde tekli branşta masa tenisi şampiyonu oldu. 1995'in sonuna kadar Çinli atletler masa tenisi, badminton, jimnastik, halter, dalma, kadın voleybol, aticilik, atletizm, yüzme, hızlı patinaj, artistik patinaj, kısa mesafeli hızlı patinaj, eskrim, kürek, yatçılık, okçuluk, kadın judo, spor akrobasisi, fin yüzme, paraşütçülük, model uçak, model gemi, telsizle yön bulma, deniz motoru, bisiklet, weiqi, arbalet, kadın santranç ve kadın güreşi ve wushu dallarında 648 dünya rekoru kırarak veya daha iyi dereceler elde ederek 956 dünya sampiyonluğu kazanmışlardır. 1974'ten bu yana Çin, Asya Oyunları'na altı kez katılmıştır. Çin, Yedinci Asya Oyunlarında altın madalya sayısı açısından üçüncü, Sekizinci Asya Oyunlarında da ikinci sırada yeralmıştır. 1982'de Yeni Delhi'de yapılan Dokuzuncu Oyunlarda, 1986'da Seul'de yapılan Onuncu Oyunlarda, 1990'da Beijing'de yapılan Onbirinci Oyunlarda ve 1994'te Hiroşima'da yapılan Onikinci Asya Oyunları'nda Çin, sırasıyla 61, 94, 183 ve 126 altın madalya kazanarak ilk sırada yeralmıştır. 1984'te Los Angeles'ta yapılan 23'üncü Olimpiyat Oyunlarında Çin, 15 altın, 8 gümüş ve 9 bronz madalya kazanarak hiç bir Olimpiyat altın madalyası kazanamadığı dönemi kapatmıştır. 1996'da Atlanta'da yapılan 26'inci Olimpiyat Oyunları'nda Çin, 16 altın, 22 gümüş ve 12 bronz madalya elde ederek Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Almanya'dan sonra dördüncü sırada yeralmıştır.
Çinli atletlerin Atlanta Olimpiyat Oyunları'nda elde ettiği başarılar, Çin'deki yarışma sporlarının yüksek düzeyini ortaya koymaktadır.
Çinli atletler, bir çok yarışma sporu dalında oldukça başarılıdır. 1981'den bu yana Çin dalış takımı, dünyada liderliği elinde tutmaktadır. Atlanta Olimpiyat Oyunları'nda Çinli dalış sporcuları üç altın, iki gümüş ve bir bronz madalya kazanmışlardır. Bunlar arasında Fu Ming-xia, kadınlar tramplen ve platform dalışı alanında iki altın madalya kazanarak Olimpiyat Oyunları tarihinde kadınlar dalış alanında tek "çift altın madalyalı" sporcu unvanını kazanmıştır.
Çin masa tenisi oyuncuları, parlak becerilerini daha da geliştirerek erkek ve kadınlarda tekli ve çiftli branşlardaki dört altın madalya nın tamamını kazanmışlardır. Bunlar arasında tek kadınlar şampiyonu olan Deng Yaping, büyük başarılar elde etmiştir. Bu, onun 1989 yılından bu yana kazandığı 14'üncü dünya sampiyonluğu olmuştur. Daha önce Dünya Masa Tenisi Şampiyonaları'nda, Dünya Kupası Şampiyonaları'nda, Olimpiyat Oyunları'nda altın madalyalar kazanmıştır. Çinli atletlerin Atlanta Oyunlarında dört dünya rekoru kırdığı halter alanında da büyük başarılar elde edilmiştir. Bunlar arasında Zhan Xu-gang, üç rekor kırarak, Atlanta oyunlarında benzeri olmayan bir başarıya imzasını atmıştır. Jimnastikte altın madalya kazanan Li Ning'den sonra Li Xiaoshuang erkeklerde genel birinciliği elde etmiştir. "Doğunun büyüleyici ceylanı" olarak adlandırılan orta ve uzun mesafe koşucusu Wang Junxia, kadınlar 5,000 metre yarısında altın ve kadınlar 10,000 metre yarışında gümüş madalya kazanmıştır. Çinli atletler ayrıca yüzme, atıcılık, kadınlar beyzbol ve erkekler basketbol dallarına da damgalarını vurmuşlardır. Bazı spor dallarında Çin'in durgunluk döneminden sonra eski parlak günlerine döndüğünü belirtmekte yarar vardır. Örneğin, Çin kadın voleybol takımı, mücadele ruhunu geliştirerek bir gümüş madalya kazanmış; Çin badminton takımı da bir altın
madalya, bir gümüş ve dört bronz madalya elde etmiştir. Geçmişte Çin'in zayıf olduğu bazı dallarda, önemli atılımlar gerçekleştirilmiştir. Örneğin, Çin kadın futbol takımı ilk kez bir gümüş madalya kazanarak Çin futbolunu uluslararası rekabete sokmuştur.
Çin'in uluslararası alanda rekabet gücüne sahip spor dalları gelişme göstermeye devam etmektedir. Ancak hala Çin ve dünyada spor alanında güçlü ülkeler arasında büyük bir mesafe bulunmaktadır. Bu durum, özellikle şu alanlarda kendini göstermektedir: Çin, sadece bir kaç dalda dünyadaki ileri düzeyi yakalamıştır; bazı dallarda Çinli atletler uzun süredir hiç bir ilerleme kaydedememişlerdir; ve ileri düzeyde yedek atlet bulunmaması sorunu henüz çözülememiştir. Bu nedenle Çin'deki spor çevreleri geleceği düşünerek atlet seçimi, eğitim teorisi, fiziksel dayanıklılık, beceri ve taktik, beslenme, fizyoloji ve psikoloji, eğitim yöntemleri ve spor saha ve tesisleri konularında yeni olumlu sonuçlar elde edilmesi amacıyla bilimsel eğitimi takviye edeceklerdir. Çin, 2000 Sidney Olimpiyat Oyunları'nda önemli başarılar kazanacağını ümit etmektedir.

Çin ve Olimpiyat Oyunları

Aynı dönemde Çin'in uluslararası spor etkinliklerine katılımı her geçen gün artmıştır. Sadece 1995'te yaklaşık 20,000 Çinli 2,000'in üzerinde uluslararası yarışma ve etkinliğe katılmıştır. Eylül 1990'da Onbirinci Asya Oyunları Beijing'de yapılmış; Birinci Doğu Asya Oyunları Shanghai'da Mayıs 1993'te ve 43'üncü Dünya Masa Tenisi Şampiyonası da Mayıs 1995'te Tianjin'de düzenlenmiştir. Çin, şu anda 81 uluslararası spor kuruluşunun ve 42 Asya spor kuruluşunun üyesidir. 191 Çinli 41 uluslararası spor kuruluşunda ve 42 Asya spor kuruluşunda görevlidir ve 107 ülke ve bölgeye 2.000 antrenör gönderilmiştir. Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Juan Antonio Samaranch, Çin'in Olimpiyat hareketinin önemli bir üyesi haline geldiğini bizzat belirtmiştir.

TOP